Kategorie: Rut – Kruispaaie

Inleiding

Onlangs het ek ‘n geselsie aangeknoop met Alfred. Hy was in ons straat besig om papier uit asblikke te herwin om vir sy vrou en vier kinders te sorg. Hy’t my laat wonder: hoeveel verarmde, werkloses is daar werklik in Suid Afrika? Mense sonder blyplek, sonder lopende water, magteloos vasgevang in die dodelike spiraal van armoede.

Dit bring ons vandag by een van die helde in die Rut-verhaal, nl. Boas! Sy familielid Naomi en haar skoondogter Rut, kruis sy lewenspad en skielik word dit ‘n kruispad met verskillende keuses. Die een pad daaruit is die pad van die liefde tussen hom en Rut, maar vanoggend volg ons nie daardie pad nie. Waar Naomi en Rut sy pad kruis is daar ook die pad van armoede en nood en die vraag is of hy hierdie pad ook sal kies. Dis die noodpad van die armoede!

Die noodpad van armoede

Sien, Boas is bloedverwant van Naomi = die vrou wat ‘n weduwee sonder kinders is. Sy’t ook haar erfgrond verloor en is n absolute armoede! Twee OT wette gee riglyne:

Lossingsreg – materiële nood (Lev. 25: 23-25, 47-49)

Wanneer ‘n familielid sy grond verloor het, verkry ‘n ander familielid die reg om die grond terug te koop sodat dit in die familie se besit sal bly. Dis God wat vir die reg van die arme opkom.

Swaershuwelik – weduwee-troue

God wil ook die weduwee wat sonder kinders agtergelaat is, beskerm. En die familie was ook belangrik! Die naam, besittings en aansien van die familie kan voortgaan as daar ‘n nageslag is.

Boas neem agter onbaatsugtig die grond en die weduwee en skoondogter onder sy sorg. Waarom? – Vrae ‘n mens. Daar is moontlik drie redes vir sy keuse:

• Miskien allereers omdat hy God gehoorsaam, wat in Lev. 25 en Deut. 25 beveel dat daar na weduwees en armes omgesien moet word.
• Moontlik ook omdat die belang van familie ‘n hoë prioriteit is = Ubuntu beginsel – ‘I am because you are!’
• Waarskynlik ook omdat sy liefde vir Rut geen opoffering te groot maak nie!

Die pad na Goddelike seën

Hierdie keuse van Boas word die pad waarop die seëninge van die Here uitgestort word. Gaan kyk maar hoeveel seëninge word in hierdie verhaal op hom afgebid!

Daarom moet ons ook die woorde van die NT onthou:

“As iemand nie vir sy eie mense, en veral nie vir sy huisgesin sorg nie,

het hy die geloof verloën en is hy slegter as ‘n ongelowige” (1 Tim. 5: 8)

“Wie aardse besittings het en sy broer sien gebrek lei, maar geen gevoel vir hom het nie –

hoe kan die liefde van God in hom wees?” (1 Joh. 3: 17)

Inleiding

Vandag kuier ons by die hoofkarakter van die Rut verhaal – by Rut self. Haar naam het betekenisse soos ‘vriendin’, ‘verkwikking’, ‘om te sien/ om te lewe’ of selfs ‘tortelduif’!!!

Kruispaaie wat lei na hoofpaaie van geluk!

Die kruispad

Wanneer ons haar ontmoet, dan is dit daar waar die groot kruis op haar pad geplant is, by die ramp op die kruising in haar lewe. Haar man sterf en sy is kinderloos! Sy’t by die gesin uit Betlehem iets geleer van geluk, ‘n nuwe lewenstyl en van ‘n God wat sy nie geken het nie. En nou dreig die ramp om ‘n stopteken daar te plaas! Die een logiese pad vir haar is om om te draai en terug te gaan na haar eie land, familie en gode!

Die snelweg na Betlehem = pad na God (1: 6-19a)

Haar bekende woorde is seker wanneer sy dan hierdie groot kruising in haar lewe, die snelweg na Betlehem kies, met die woorde (1: 16)

“…want waar u gaan, sal ek gaan; waar u bly, sal ek bly;
u volk is my volk en u God is my God”

Wat ‘n keuse! ‘n Keuse vir lojaliteit en liefdestrou teenoor haar skoonma. Sy kies ‘n ander land en volk en dus ‘n ander kultuur, maar bo alles kies sy vir die god “wat uitkoms gee”

Later erken Boas die betekenis van die keuse wanneer hy bid om God se seën (2: 12)

“Mag jy ‘n welverdiende beloning ontvang van die Here, die God van Israel onder wie se vleuels jy kom skuil het”

Die stofpad na die lande = die pad na sekuriteit (2: 1-4)

Sy kies die stofpad na die lande vgl 2: 1-4 wanneer sy vra:

“Mag ek lande toe gaan om are op te tel by iemand wat my toelaat…
(…agter dié een in wie se oë ek genade vind – OV)”

Dit dui op haar nederigheid en gewilligheid om hard te werk.

Die liefdespad na geluk en ‘n nuwe toekoms – die pad na liefde

Vanaf die 2de hoofstuk ontvou hier een van die mooiste ‘love-stories’ wat jy jou kan voorstel! En Boas sien al meer die karakter, troue liefde, hardwerkendheid en inisiatief van Rut raak. Sy sien sy genade, ontferming en vriendelikheid. En so ontluik ‘n liefde wat groot betekenis in die God se planne sou hê.

Ons Oscar-wenner, Charlize Theron, was ook by ‘n groot kruispad díe nag toe haar pa dronk en dreigend in die huis inkom en haar ma hom doodskiet. Maar daarna kies sy ook die pad na harde werk, van risiko’s neem en ideale najaag. ‘n Verhaal van hoe ‘n eenvoudige meisie van Springs die lugweë neem om beste aktrise te word! Haar boodskap is: Hoop is alles! Ons sou dalk sê: God se genade gee ons in alles hoop!

Inleiding

Vandag kyk ons na die kruispaaie in die lewe van Naomi. Naomi is eintlik ‘n naam met ‘n mooi betekenis: Dit beteken iets soos lieflik, mooi, aangenaam of die lieflike een. Die kruispaaie van haar lewe laat haar egter haar naam verloor.

Afdraande pad na bitterheid (Rut 1: 1-14, 19-22)

Drie kruispaaie

Die kruispaaie op haar pad voel eintlik meer soos doodloopstrate. Die droogte in Betlehem (wat huis van brood beteken) maak dat hulle brood in Moab gaan soek. Daar sterf eers haar man dat ons lees:“sy en haar twee seuns het alleen agtergebly” As die seuns sterf lees ons: “sy het alleen agtergebly sonder haar seuns en sonder haar man” Dis ‘n hopelose situasie ; ‘n vrou hulpeloos, alleen, eensaam, in doodloopstraat!

Haar aanvanklike reaksies by die kruispaaie

Sy sê vir haar skoondogters:
“My lot is swaarder as julle s’n. Die Here het teen my gedraai” (1: 13b)

En wanneer sy in Betlehem aankom, dan sê sy vir haar vriende; (1: 21)
“Noem my Mara, want die Almagtige het die lewe vir my bitter gemaak.
Die Here het teen my gedraai, die Almagtige het ‘n ramp oor my gebring.”

Opdraande pad na geluk (Rut 4: 14-17)

Gelukkig kies Naomi tog die opdraande pad na geluk by hierdie kruispaaie. Sy keer nie net terug Betlehem toe nie, maar ten diepste vind sy uiteindelik rus, geluk en vrede by God. Op hierdie opdraande pad was daar medereisigers wat haar kon ophelp.

• Rut: se lojaliteit, ondersteuning en getroue liefde
• Vrouens: se skouers waarop sy kon huil, ore waarin sy haar lot kon bekla
• Boas: die familielid wat haar onselfsugtig te hulp kom

Wanneer sy die kruin bereik sing die vroue: (4: 14)

“Aan die Here kom die lof toe”

Bertha Cronje, weduwee van Hansie Cronje, sê dat sy lank aan die verlede vasgehou het en dat haar reis na aanvaarding van sy dood soms ‘n bitter donker pad was. Daar was dae dat sy wou omdraai, terug na die seer en verlede. Maar dan sê sy dat ander se liefde haar help vorentoe kyk het. En sê sy:

“Deur die genade het ek die lewe gekies
Ek het weer hoop, verwagtinge, ‘n toekoms”

By die T-aansluitings en doodloopstrate van die lewenspad, sê Naomi vir ons:

Kies die opdraande pad na geluk!

Inleidend

As jy op nuwe paaie moet ry – paaie waar jy nog nooit voorheen gereis het nie, dan is ‘n goeie kaart en die regte lees van die kaart belangrik! Deesdae is daar gewone padkaarte, internet kaarte en veral die GPS waarmee jy rigting wys kan word. Maar ek het ‘n verantwoordelikheid – ek moet die leeswerk doen, my pad beplan en in my kar klim en ry, anders gaan ek nooit by die regte bestemming uitkom nie.

So is dit ook in ‘n geestelike sin. God dui vir jou rigting aan, maar jy het ook die verantwoordelikheid om die padkaart te lees, paaie te soek en om te ry!

Mense is soms soos ‘n kar wat op ‘n kruispad gevrek het, en nie wil vat nie – geïmmobiliseer, onaktief, staties, gestagneer. Byna als in Rut staan onder die beskikkende hand van God, maar kyk net hoe die drie hoofkarakters self ook verantwoordelikheid neem.

Kaartlees in Rut

Naomi

Sy’s na die dood van haar man en seuns in Moab as vreemdeling – vasgekeer in armoede, hartseer en bitterheid. Maar as sy hoor van God se uitkoms, staan sy op en gaan terug na Bethlehem. Daar bedink en beplan sy die lossingsproses en maak slim planne ten opsigte van Boas en Rut.

(“¹Naomi, Rut se skoonmoeder, het vir haar gesê: “My dogter, moet ek nie vir jou ‘n tuiste soek waar dit met jou goed sal gaan nie? ²Nou, ja, Boas wie se werkers jy gevolg het, is mos familie van ons.” (Rut 3: 1-2)

Rut

Sy neem verantwoordelikheid om God te dien en vir Naomi te volg. Sy gaan werk op die lande en dan kom die seë van God.

“Kan ek maar na die lande toe gaan en by die gerwe, agter iemand wat my goedgesind sal wees, gaan are optel ”

(Rut 2: 2)

Sy neem inisiatief in die verhouding met Boas, gaan kruip by sy voete in en vra hom om haar losser te wees. Sy hoor die regte geluide, sien hoe die wind waai en neem dan inisiatief!

Boas

Hy neem inisiatief en verantwoordelikheid in die regsproses, gaan na die stadspoort, praat met die leiers en met Agas en tree op volgens die vereiste lossingsprosedure en Leviraatshuwelik.

“Boas het na die dorpspoort gegaan en daar gesit.”

(Rut 4: 1)

Hoe neem ons verantwoordelikheid

Die boodskap is duidelik! Doen iets aan jou hartseer (Naomi), jou armoede (Rut) en aan jou liefdeslewe (Boas).

God skep ons as verantwoordelike wesens in elke opsig (“God het die mens geskep na sy beeld, na die beeld van God het Hy hom geskep, manlik en vroulik het Hy hulle geskep.” (Gen. 1: 27)). Daarom moet ons as gelowiges nie net sit en wag op die kruispaaie van die lewe nie. Nee, ons moet verantwoordelik ons werk doen, werk aan aan ons verhoudinge en selfs aan ons toewyding aan God en ‘n lewe van integriteit. Ons moet besluite en inisiatief neem en dan kyk hoe God in en deur dit alles beskik. Iemand het gesê:

“Werk asof alles van jou afhang en bid asof alles van God afhang.”

Kruispaaie

‘n Kruispad is daardie plek in ‘n pad waar twee of meer paaie bymekaarkom en kruis. Gewoonlik is daar ‘n verkeerslig of 4-rigting stop, wat ‘n mens die geleentheid gee om stadiger te ry of te stop. Dan kan jy die rigtingwysers en tekens lees en besluit of jy hier regs of links wil draai en of jy reguit aan ry.

Die lewe het vir elkeen van ons ook baie kruispaaie. Dis kruispaaie waar ek moet stilhou, tekens en rigtingwysers lees, besluite neem voor ek verder gaan. Soms is ‘n kruispad by ‘n lewensfase soos na skool, huwelik, kinders uit die huis of pensioen. Soms bring gebeure soos siekte, dood van ‘n geliefde, verlies van werk, ‘n egskeiding of ‘n verplasing ‘n mens by kruispaaie.

Ons gaan die volgende 6 episodes kyk na verskillende karakters by die kruispaaie in die Bybelse verhaal van Rut. ‘n Mens voel soms baie alleen by kruispaaie en jy het raad en hulp nodig. Daarom is een vraag: Waar is God wanneer ek by ‘n kruispad is?

God se rigtingwysers in Rut (Lees Rut 1: 1-5)

Veral Naomi, met haar man, Elimelek (wat beteken ‘God regeer’) kom sommer dadelik by verskillende kruispaaie. Daar is droogte, hulle trek na ‘n vreemde land, en dan sterf Elimelek en dan ook Naomi se twee seuns. En sy bly as weduwee alleen agter in ‘n vreemde land met geen ander familie nie. Dan vra mens saam met Eks. 22: 21-24 (“²¹’n Vreemdeling mag jy nie mishandel of verdruk nie, omdat julle vreemdelinge in Egipteland was. ²²Geen weduwee of vaderlose kind mag jy onderdruk nie. ²³As jy hulle op enige manier onderdruk, sal Ek beslis hulle noodroep hoor wanneer hulle dringend na My om hulp roep. ²⁴My toorn sal ontbrand en Ek sal julle met die swaard ombring. Dan sal julle vroue weduwees word en julle kinders vaderloos.”) en (“¹⁷’Die HERE is immers julle God; Hy is die God van die gode en die Heer van die here; die groot, die magtige, die ontsagwekkende God wat onpartydig is en geen omkoopgeskenk aanvaar nie, ¹⁸wat vaderloses en weduwees se regte handhaaf en aan vreemdelinge liefde betoon deur aan hulle kos en klere te gee. ¹⁹Julle moet vreemdelinge liefhê, want julle was self vreemdelinge in Egipteland.”) Deut. 10: 17-19

Hoe sal God by hierdie kruispad sorg en nuwe rigting aanwys?

As mens die verhaal deurlees, sien jy hoe God tog vir Naomi telkens rigting wys en hoe Hy lei en regeer – o.a. op die volgende 5 maniere:

Die leed in Moab

Moab is ‘n buurland van Israel, oos van die dooie see, met hoë reënval, maar dis ‘n heidense land. Miskien wou God vir Naomi by die kruispaaie die rigting terug wys na Israel toe, en ten diepste terug na Hom toe.

“die Here het vir Sy volk uitkoms gegee”

Die tweede teken wat God vir Naomi gee, kry ons in Rut 1: 6 (“⁶Sy het toe gereedgemaak om met haar skoondogters terug te keer uit die gebied van Moab, want sy het daar in die gebied van Moab gehoor dat die HERE na sy volk omgesien het deur vir hulle brood te gee.”), in die tegniese term “die Here het vir sy volk uitkoms gegee”. Dis ‘n term waarmee Goddelike ingrype beskryf is – of om te straf of om te seën. In hierdie geval het God seën in Israel gebring. Nogmaals ‘n wyser terug Israel toe!

Seëngroete

Ons kry nege maal in die verhaal seëngroete op baie strategiese punte. Telkens word iets van die seënende hand van God dan so op kruispunte in die verhaal bely. Dis groenligte van God.

Toevallige verloop van gebeure

Naomi hoor toevallig van die uitkoms in Israel (Rut 1: 6) en Rut land toevallig by Boas se lande om are op te tel (Rut 2: 3) Maar dit word duidelik dat die toeval eintlik Goddelike beskikking is en dat ‘n mens kan sê dat toeval eintlik beteken: ‘Toe val die lig’.

Die slotsom

Daarom is die slotsom van die Rut-verhaal: “Aan die Here kom die lof toe” (“¹⁴Die Here moet geprys word! Hy het jou vandag nie sonder ‘n losser gelaat nie. Mag dié losser beroemd wees in Israel.” (Rut 4: 14))

Hoe wys God vir ons rigting aan?

Jy mag nou by ‘n kruispad in jou lewe wees, of daar mag in die loop van die nuwe jaar nog verskeie sulke kruispaaie kom. Kyk dan uit vir God daar, en vir Sy rigtingwysers! Ook vir rigtingwysers uit Sy Woord. Die woorde van medegelowiges en veral van Sy Gees. Onthou God is teenwoordig op die kruispad van die lewe!